آموزش گام به گام ۸ دستور نمایش آپتایم سرور لینوکس

آپ‌تایم سرور (Server Uptime) معیاری بسیار مهم است که نشان می‌دهد سیستم به چه مدت – بدون هیچ اختلالی – در حال کار بوده است. در سرورهای مبتنی بر لینوکس هم چندین فرمان مختلف داریم که آپتایم را نشان می‌دهند، مثل دستورهای uptime و w و top. به مطالعه ادامه دهید تا شما را با ۸ روش و دستور نمایش آپتایم سرور لینوکس آشنا کنیم. 

دستور نمایش آپتایم سرور لینوکس

در این مقاله ۸ دستور برای نمایش آپتایم سرور (سرور چیست؟) را بررسی می‌کنیم:

۱. دستور Uptime: ساده‌ترین دستور نمایش آپتایم سرور لینوکس

دستور Uptime سرراست‌ترین روش برای نمایش آپتایم سرور لینوکس شما به حساب می‌آید. این فرمان ساعت کنونی، آپتایم سیستم، تعداد کاربران و میانگین مدت‌زمان بارگذاری را نشان می‌دهد.

☑ همه چیز درباره سیستم عامل لینوکس، بخش‌های مختلف آن و انواع توزیع لینوکس را در مقاله “لینوکس چیست“ بخوانید.

برای نمایش آپتایم به این روش، باید دستور زیر را در ابزار خط فرمان (Command-Line) یا ترمینال هر توزیعی از لینوکس وارد کنید:

uptime

سپس خروجی به نمایش درمی‌آید که آپتایم را با واحدهای روز، ساعت و دقیقه نشان می‌دهد و حاوی اطلاعاتی دیگر راجع به سیستم نیز هست:

 ۲۲:۵۴:۳۴ up  ۱:۲۶,  ۱ user,  load average: 0.11, 0.03, 0.01

خروجی بالا یعنی:

• زمان کنونی ۲۲:۵۴:۳۴ است.
• سیستم برای ۱ ساعت و ۲۶ دقیقه فعال و در حال کار بوده است. 
• در حال حاضر ۱ کاربر وارد سیستم شده است.
• میانگین مدت‌زمان بارگذاری سیستم در یک دقیقه، ۵ دقیقه و ۱۵ اخیر معادل ۰.۱۱ و ۰.۰۳ و ۰.۰۱ ثانیه بوده است. 

۲. دستور W: کاربردی‌ ترین دستور نمایش آپتایم سرور لینوکس

دستور W در لینوکس، اطلاعات گوناگون راجع به کاربران کنونی سیستم، کارهایی که انجام می‌دهند و همینطور آپتایم سرور ارائه می‌کند. برای استفاده از این روش، دستور زیر را به اجرا درآورید:

w

نخستین خط از خروجی درست مثل دستور Uptime، زمان فعلی، آپتایم سیستم، تعداد کاربران و میانگین بارگذاری را نشان می‌دهد. 

 23:۰۶:۵۷ up  ۱:۳۸,  ۱ user,  load average: 0.00, 0.00, 0.00
USER  TTY   FROM           LOGIN@   IDLE   JCPU   PCPU WHAT
root  pts/0 ۱۹۲.۱۶۸.۱.۵۲  ۲۱:۳۰ ۰.00s  ۱.85s  ۰.01s w

۳. دستور Top: رایج‌ترین دستور نمایش آپتایم سرور لینوکس

دستور Top در واقع ابزاری برای پایش در لحظه سیستم است که اجازه می‌دهد نگاهی کلی به فرایندها و مصرف منابع سیستم بیندازید. علاوه بر این، آپتایم سرور را هم نشان می‌دهد. دستور زیر را به اجرا درآورید:

top

آپتایم سرور در بخش بالایی خروجی به نمایش درمی‌آید، درست در کنار زمان فعلی و مدت‌زمان میانگین بارگذاری سیستم.

۲۳:۲۷:۰۱ up 4 days, 10:20,  ۱ user,  load average: 0.22, 0.12, 0.09

Tasks: 163 total,   ۱ running, 162 sleeping,   ۰ stopped,   ۰ zombie

%Cpu(s):  ۶.۱ us,  ۱.۰ sy,  ۰.۰ ni, 92.7 id,  ۰.۱ wa,  ۰.۰ hi,  ۰.۰ si,  ۰.۰ st

KiB Mem :  ۴۰۴۳۴۳۶ total,   ۲۸۲۶۴۴ free,  ۱۰۴۴۹۱۶ used,  ۲۷۱۵۸۷۶ buff/cache

KiB Swap:  ۸۳۸۸۶۰۰ total,  ۸۳۱۶۴۴۰ free,    ۷۲۱۶۰ used.  ۲۹۰۵۳۵۲ avail Mem

برای خروج از دستور Top، دکمه Q را فشار دهید. 

۴. بررسی فایل proc/uptime/ 

سیستم عامل لینوکس، اطلاعات آپتایم سرور را با واحد ثانیه در فایل proc/uptime/ نگه می‌دارد. بنابراین با بررسی این فایل می‌توانید آپتایم سرور را مشاهده کنید. این دستور نمایش آپتایم سرور لینوکس را به اجرا درآورید:

cat /proc/uptime

بعد از این، دو مقدار به نمایش درمی‌آیند: آپتایم سرور و مدت‌زمان بیکاری (Idle) که هر دو با واحد ثانیه ذخیره شده‌اند. با استفاده از دستور Awk می‌توانید مقدار آپتایم را به فرمتی خواناتر تبدیل کنید:

awk '{print int($1/86400)" days "int(($1%86400)/3600)" hours "int(($1%3600)/60)" minutes"}' /proc/uptime

دستور بالا آپتایم سرور را با واحد روز، ساعت و دقیقه نمایش می‌دهد. 

۵. دستور Sysinfo (سازگار با برخی سیستم‌ها)

در برخی از توزیع‌های لینوکس می‌توانید از فرمان Sysinfo برای نمایش اطلاعات مختلف راجع به سیستم – از جمله آپتایم سرور – کمک بگیرید. دستور زیر را به اجرا درآورید:

sysinfo

بعد از این، آپتایم سرور همراه با اطلاعاتی دیگر راجع به سیستم در خروجی به نمایش درمی‌آید. 

۶. دستور Who همراه با b Option- 

دستور who می‌تواند اطلاعات گوناگون راجع به کاربران سیستم به نمایش درآورد، اما آپشن b- نیز دارد که می‌تواند برای نمایش آخرین بوت سیستم استفاده شود. برای کار با who همراه با b Option- دستور زیر را اجرا کنید:

who -b

خروجی، آخرین دفعه‌ای که سیستم بوت شده را نشان می‌دهد. با کم کردن زمان بوت (Boot Time) از زمان کنونی، آپتایم سرور به دست می‌آید. 

۷. دستور نمایش آپتایم سرور لینوکس Last همراه با x Option-

دستور Last تاریخچه لاگین کاربران را در سیستم نشان می‌دهد. با استفاده از آپشن x- هم می‌توانید اطلاعات هرچه بیشتر راجع به خاموشی‌ها و ریبوت‌های سیستم به دست آورید. دستور زیر را در خط فرمان وارد کنید:

last -x

سپس به دنبال آخرین ورودی در بخش «System Boot» بگردید. این گزینه آخرین باری که سیستم ریبوت شده را نشان می‌دهد و محاسبه آپتایم سرور لینوکس را آسان می‌کند. 

۸. استفاده از systemd-analyze

در سیستم‌هایی که از systemd بهره می‌برند، می‌توان از دستور systemd-analyze هم برای بررسی آپتایم سرور استفاده کرد. دستور زیر را به اجرا درآورید:

systemd-analyze

خروجی این دستور، مدت‌زمانی است که از آخرین بوت سیستم گذشته است. در نظر داشته باشید که این دستور با تمام توزیع‌های لینوکس سازگار نیست. 

بیشتر بخوانید: دستور cut در لینوکس + کاربردهای پیشرفته

مروری بر ۸ روش و دستور نمایش آپتایم سرور لینوکس

در پایین مروری کوتاه بر روش‌هایی که در این مقاله معرفی کردیم، خواهیم داشت:

• دستور Uptime آپتایم سیستم، زمان کنونی، تعداد کاربران و میانگین مدت‌زمان بارگذاری را نشان می‌دهد.
• دستور W اطلاعات گوناگون راجع به کاربران کنونی، فعالیت آن‌ها و آپتایم سرور ارائه می‌کند. 
• دستور Top فرایندها و منابع سیستم را پایش می‌کند و آپتایم سرور را نشان می‌دهد. 
• دستور cat /proc/uptime آپتایم سرور را با واحد ثانیه از فایل proc/uptime/ بیرون می‌کشد.
• دستور sysinfo اطلاعات گوناگون راجع به سرور نشان می‌دهد، از جمله آپتایم سرور (اما روی تمام سیستم‌ها در دسترس نیست). 
• دستور who -b زمان آخرین بوت را نشان می‌دهد
• دستور last -x تاریخچه لاگین کاربران، شات‌داون‌ها و ریبوت‌های سرور را به نمایش درمی‌آورد.
• دستور systemd-analyze به کمک systemd، آپتایم سرور را روی سیستم نشان می‌دهد (اما روی تمام سیستم‌ها در دسترس نیست). 

جمع‌بندی

در این مقاله با ۸ روش گوناگون برای مشاهده آپتایم سرور در لینوکس آشنا شدیم، از جمله روش‌های محبوبی مانند استفاده از دستورهای uptime ،w و top. با استفاده از این ابزارها، پایش آپتایم سرور آسان می‌شود و می‌توانید از کارکرد پایدار و بی‌ایراد سرورهای خود مطمئن شوید. 

با خرید سرور مجازی لینوکس از ایران سرور، دسترسی به منابع اختصاصی و پیشرفته از جمله پردازنده‌های قدرتمند، هاردهای پرسرعت NVMe، حافظه رم بالا و فضای ذخیره‌سازی SSD را تجربه کنید. سرور مجازی لینوکس ایران و خارج با پشتیبانی از انواع توزیع‌های محبوب لینوکس مانند Ubuntu، CentOS و Debian، امکان مدیریت آسان و دسترسی root را از طریق SSH برای شما فراهم می‌کند.

سوالات متداولی که شما می‌پرسید؟

۱. آپتایم سرور یعنی چه؟

عبارت «آپتایم» (Uptime) به معنی مدت‌زمانی است که سیستم بدون خاموش (Shutdown) و یا ری‌استارت شدن (Restart | Reboot) به کار ادامه داده است. آپتایم سرور هم به معنی مجموع مدت‌زمانی است که سرور در حال کار و در دسترس بوده است. از این معیار برای سنجش عملکرد سرورها استفاده می‌شود و ابزارهای گوناگون نیز برای پایش آپتایم داریم. 

۲. کاربردهای دستور Uptime در لینوکس چیست؟

از این دستور برای بررسی مدت‌زمان فعالیت سیستم استفاده می‌شود. دستور Uptime مجموعه‌ای از مقادیر را بازمی‌گرداند که زمان کنونی، مدت‌زمان فعالیت سیستم، تعداد کاربرانی که در سیستم هستند و همینطور زمان بارگذاری را در ۱ و ۵ و ۱۵ دقیقه اخیر نشان می‌دهند. 

۳. آپتایم ایده‌آل برای یک سرور چقدر است؟

در تئوری، آپتایم ایده‌آل هر سروری «۱۰۰ درصد» خواهد بود. آپتایم ۱۰۰ درصدی یعنی وب‌سایت شما ۱‍۰۰ درصد اوقات در دسترس است. 

 منبع:

WebHostingGeeks